Hồ Hoàn Kiếm (Hồ Gươm) là một trong những địa điểm, di tích lịch sử nổi tiếng và thường xuyên đón một lượng lớn khách du lịch tới tham quan tại Thủ đô Hà Nội. Có một ai đó đã từng nói: Nếu Phố Cổ là nhịp đập của Hà Nội thì Hồ Gươm là linh hồn của nó. Hồ Hoàn Kiếm là một phân lưu sông Hồng chảy qua vị trí của các phố ngày nay như Hàng Đào, Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Hàng Chuối. Tiếp đó đổ ra nhánh chính của sông Hồng. Trải qua hàng thiên niên kỷ, dòng sông đã dịch chuyển, để hồ chứa được tách ra khỏi sông Hồng như ngày nay.
Tại sao Hồ Hoàn Kiếm có sức hút mạnh mẽ như vậy?
Trước đi bắt đầu cuộc hành trình, có thể bạn muốn biết tại sao Hồ Gươm lại mang sức hút mạnh mẽ đến như vậy?
Trước tiên, không thể không nhắc tới vị trí của hồ. Hồ Gươm nằm ở vị trí chính giữa khu phố cổ, kết nối các khu phố như phố Hàng Đào, Hàng Ngang, Cầu Gỗ, Lò Sũ, Lương Văn Can,… với khu phố Tây do người Pháp quy hoạch cách đây hơn 1 thế kỷ là Bảo Khánh, Nhà Thờ, Tràng Thi, Hàng Bài, Đinh Tiên Hoàng, Tràng Tiền, Hàng Khay, Bà Triệu. Từ hồ Hoàn Kiếm, bạn có thể đến gần như tất cả các điểm tham quan của Hà Nội chỉ trong vài phút.
Một lý do khác khiến cuộc sống xung quanh khu vực hồ kích thích người ta muốn khám phá chính là sự tồn tại sừng sững hàng thế kỷ qua của Đền Ngọc Sơn. Muốn vào đền, khách du lịch phải đi qua một con cầu nhỏ, màu đỏ, “cong cong như con tôm”. Cạnh đó, là tháp Rùa- nơi hồn thiêng giữa lòng Hà Nội.
Để ngắm trọn vẹn nét hoài cổ và bình yên của hồ Hoàn Kiếm, du khách hãy kiếm cho mình một chiếc ghế ven hồ, hay dừng chân trên sân thượng của một quán cafe/ nhà hàng, phóng tầm mắt ra xa để thu trọn nét Hà Nội.
Truyền thuyết về Hồ Gươm
Truyền thuyết kể rằng, vào thời giặc Minh đô hộ nước ta, chúng làm nhiều điều bạo ngược. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa tại Lam Sơn nhưng ban đầu thế yếu, lực mỏng nên thường bị thua.
Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để giết giặc. Một người đánh cá tên là Lê Thận ba lần kéo lưới đều gặp một thanh sắt, nhìn kĩ hoá ra một lưỡi gươm.
Sau đó ít lâu, Lê Lợi bị giặc đuổi, chạy vào rừng bắt được chuôi gươm nạm ngọc trên cây đa, đem tra vào lưỡi gươm ở nhà Lê Thận thì vừa như in, mới biết đó là gươm thần.
Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đấy, cuối cùng đánh tan quân xâm lược.
Năm 1428, Lê Lợi đi thuyền dạo chơi hồ Tả Vọng; Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm thần. Từ đó, hồ Tả Vọng được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm.
Các điểm tham quan nổi tiếng tại Hồ Hoàn Kiếm
Tháp Rùa
Tháp Rùa là một ngọn tháp nhỏ nằm trên gò đảo giữa Hồ Hoàn Kiếm, lùi về bờ phía Nam của Hồ. Ngọn tháp kết hợp phong cách kiến trúc châu Âu với hàng cửa cuốn gô-tích hai tầng dưới nhưng phần mái cong giữ quy thức kiến trúc Việt Nam.
Tháp Rùa được xem như hồn thiêng của thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. Chính điểm độc đáo cùng với ý nghĩa lịch sử lớn lao của mình, hình ảnh tháp Rùa đã đi vào nhiều áng văn, bài thơ nổi tiếng.
Truyền thuyết kể rằng, năm 1886, thấy huyệt đất trên gò Rùa hợp phong thủy Bá hộ Kim ( là trung gian giữa quân Pháp và người Việt) xuất tiền xây tháp trên gò với ý định chôn hài cốt của cha vào đó. Việc không thành nhưng ngọn tháp ba tầng vẫn được hoàn tất. Vì vậy nên ban đầu Tháp này có tên là Tháp Bá hộ Kim. Vì vị trí đẹp giữa hồ, tháp nghiễm nhiên biến thành thắng tích Hà Nội.
Đền Ngọc Sơn
Đền Ngọc Sơn là một ngôi đền thờ nằm trên đảo Ngọc của Hồ Gươm. Đền được xây dựng vào năm 1841, nằm ở bờ phía Bắc của hồ Hoàn Kiếm. Cũng giống như Tháp Rùa, khi đặt chân tới Hà Nội, tham quan Hồ Hoàn Kiếm thì không thể không ghé thăm đền Ngọc Sơn. Vì đền là một biểu tượng đại diện cho Hà Nội, suốt mấy trăm năm sừng sững, uy nghi.
Đền chính gồm 2 ngôi đền nối liền nhau, đền thứ nhất thờ Trần Hưng Đạo và Văn Xương, người đã có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên- Mông vào thế kỷ XIII. Về phía Nam có đình Trấn Ba, đình hình vuông có tám mái, mái hai tầng có 8 cột chống đỡ, bốn cột ngoài bằng đá, bốn cột trong bằng gỗ.
Cầu Thê Húc
Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn được nối với nhau bằng cầu thê húc, cong cong như con tôm, màu đỏ tươi nổi bất giữa dòng nước xanh biếc của hồ.
Năm 1865, dưới thời vua Tự Đức, Nguyễn Văn Siêu cho xây cây cầu nối bờ với đền Ngọc Sơn và đặt tên là cầu Thê Húc ( có nghĩa là “Ngưng tụ hào quang”). Cầu gồm 15 nhịp, có 32 chân cột gỗ tròn xếp thành 16 đôi, mặt cầu lát ván, thành sơn màu đỏ sẫm, chữ Thê Húc được thếp vàng. Cầu Thê Húc được xây dựng hướng về phía đông, phía mặt trời mọc, thêm vào đó được sơn màu đỏ thể hiện màu của hạnh phúc, màu của sự sống, của ước vọng từ bao đời nay. Cầu cũng có ý nghĩa là biểu tượng của thần Mặt Trời.
Năm 1952, cầu Thê Húc bị sập, thị trưởng Hà Nội lúc đó là Thẩm Hoàng Tín đã cho phá bỏ cầu cũ, xây cầu mới với một số cải tiến. Cầu được thiết kế vẫn với dáng cầu vòng nhưng độ cong lớn hơn cầu cũ, vẫn giữ nguyên 16 hàng cọc; các dầm ngang và dọc đúc bằng bê tông. Mặt cầu và thành cầu vẫn là gỗ.
Tháp Bút – Đài Nghiên
Tháp Bút- Đài Nghiên là biểu tượng của văn chương, được xây dựng ở cổng ngoài đền Ngọc Sơn.
Đúng như tên gọi của nó, Tháp Bút cao 28 m, được xây dựng bằng đá, theo hình chiếc bút lông, có đỉnh vươn lên bầu trời. Tháp Bút nằm ở bờ Đông Bắc của Hồ Hoàn Kiếm, ngay phía ngoài lối vào cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn. Trên thân ba tầng giữa có khắc theo chiều dọc ba chữ Tả Thanh Thiên mang nghĩa “Viết lên trời xanh”. Cụm kiến trúc Tháp Bút biểu dương văn chương, nhưng đồng thời cũng để biểu dương võ công của chúa Trịnh trong việc dẹp cuộc khởi nghĩa của quận Hẻo Nguyễn Danh Phương (1751).
Ở đầu cầu Thê Húc là Đài Nghiên, nghiên được đặt trên tòa cửa đầu tiên dẫn vào đền, là một nghiên mực bằng đá xanh đẽo tạc theo hình nửa quả đào, cắt ngang theo chiều dọc, khoét lõm. Bề dài quả đào 0,97m, bề ngang 0,8m, cao 0,3m, chu vi 2m, có ba con thiềm thừ (con cóc) đội nghiên như ba cái chân kiềng.
Kể từ khi mới xây dựng, nghiên mực tạc theo hình nửa quả đào và 3 con thiềm thừ trở thành biểu tượng thiêng liêng đối với văn hóa- giáo dục. Khi du khách tới đây tham quan có thể bắt gặp hình ảnh các em học sinh, sinh viên đến đây để cầu may cho kỳ thi của mình. Chính điều này đã giúp gợi nhớ đến đến một di tích lịch sử nổi tiếng của Hà Nội, trường đại học đầu tiên của Việt Nam – Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Tượng đài Lý Thái Tổ – người có công khai sáng kinh thành Thăng Long
Tượng đài Lý Thái Tổ nằm trong vườn hoa Chí Linh (Vườn hoa Lý Thái Tổ), được khởi công xây dựng năm 2004. Đây là một tác phẩm điêu khắc lớn, được đúc hoàn toàn bằng đồng nguyên chất, cao 10.1 m, nặng 32 tấn.
Việc xây dựng tượng đài Lý Thái Tổ để tưởng nhớ về vua Lý Thái Tổ, người có công ròi đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về Thăng Long (Hà Nội).
Dưới thời vua Lý Thái Tổ, nước ta phát triển mạnh mẽ cả về kinh tế, chính trị lẫn văn hóa- xã hội.
Một số điểm tham quan gần Hồ Hoàn Kiếm không thể bỏ qua
Phố cổ Hà Nội – Hà Nội 36 phố phường
Phố cổ Hà Nội gây ấn tượng mạnh trong lòng du khách gần xa bởi vẻ thâm trầm và hoài cổ như chính tên gọi của nó. Một đặc điểm của phố cổ ở Hà Nội là đường xá khá chật hẹp, ồn ào và đông đúc. Cho đến hiện nay, tại phố cổ vẫn tồn tại những cửa hàng truyền thống, được lưu giữ và phát triển qua nhiều đời. Đây chính là nét làm nên sự quyến rũ và thu hút của phố cổ Hà Nội.
Có nhiều người tin rằng, ban đầu Hà Nội chỉ bao gồm 36 đường phố nhưng thực chất Hà Nội 36 phố phường chỉ là tên gọi ước lệ của khu vực đô thị cổ, nằm ở bên trong và bên ngoài khu phố cổ. Cái tên thân thuộc ấy đã đi vào thơ ca như một điều gì đó rất đỗi Hà Nội, trong đó không thể không nhắc tới tác phẩm “ Hà Nội băm sáu phố phường” (Thạch Lam).
Hình ảnh phố cổ nổi bật với những ngôi nhà cổ kính, hình ống, hẹp mang nét thâm trầm, rêu phong giữa những ồn ào và đông đúc của Hà Nội. Ẩm thực đường phố cũng là một nét đặc trưng không chỉ riêng với phố cổ Hà Nội mà còn đối với cả đất nước Việt Nam.
Nếu muốn khám phá cuộc sống về đêm ở phố cổ, bạn hãy dành thời gian khám phá chợ Đồng Xuân. Đây là khu chợ nổi tiếng, tồn tại qua hàng trăm năm. Nếu nhắc tới Sài Gòn là nhắc tới chợ Bến Thành thì chợ Đồng Xuân cũng là biểu tượng không thể không nhắc tới của Hà Nội.
Bên cạnh đó, bạn nên trải nghiệm các hoạt động văn hóa – giải trí tại phố bia Tạ Hiện. Khi mặt trời đi ngủ, bóng đêm buông xuống cũng là lúc con phố Tạ Hiện lên đèn và hoạt động sôi động nhất phố cổ. Đây là một địa điểm giới trẻ Thủ đô thường xuyên lui tới để gặp gỡ bạn bè, nghe nhạc sống và xem biểu diễn đường phố.
Nhà hát Múa rối nước Thăng Long
Nhà hát múa rối nước Thăng Long tọa lạc tại số 57B Đinh Tiên Hoàng, Hàng Bạc, Hoàn Kiếm, Việt Nam. Múa rối nước ban đầu chỉ là một hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng tại các làng, xã nông thôn. Dưới thời vua Lê Thái Tổ, loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian này được chú trọng phát triển mạnh mẽ.
Nghệ thuật này dùng mặt nước để làm sân khấu. Những con rối được nghệ nhân chạm khắc khéo léo thành nhiều hình thù, gắn lên các cây dài từ 3- 4 m, được điều khiển bằng một đội nghệ nhận từ 15- 16 người đằng sau bức màn tre. Bên cạnh đó là dàn nhạc để tăng thêm hiệu ứng và thoại lồng tiếng của người dẫn đằng sau mỗi nhân vật rối nước để làm tăng tính hấp dẫn cho nghệ thuật dân gian này.
Nhà hát Lớn Hà Nội
Nhà hát Lớn Hà Nội là một công trình kiến trúc được người Pháp xây dựng vào năm 1901 và hoàn thành vào năm 1911, theo mẫu Nhà hát Opéra Garnier ở Paris. Nhà hát nằm trên Quảng trường Cách mạng Tháng Tám, đầu phố Tràng Tiền, cách Hồ Gươm chỉ vài bước chân.
Ngay từ khi hoàn thành, Nhà hát Lớn đã giữ vai trò một trong những trung tâm văn hóa quan trọng của thủ đô, nơi diễn ra thường xuyên các hoạt động văn hóa, biểu diễn nghệ thuật. Nhà hát Lớn là nơi khai sinh và tôn vinh kịch nghệ cùng sân khấu Việt Nam, cũng như các loại hình nghệ thuật giao hưởng, hợp xướng, nhạc kịch, vũ kịch
Nếu có điều kiện, bạn có thể mua vé để tham dự một buổi biểu diễn nghệ thuật tại đây. Thông qua đó, sẽ giúp bạn lưu giữ những kỷ niệm khó phai khi tham quan thủ đô Hà Nội.
Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam
Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam được xây dựng vào năm 1987, trực thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, nằm tại 36 Lý Thường Kiệt.
Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam có bộ sưu tập khoảng 25,000 tài liệu, hiện vật về Phụ nữ Việt Nam. Bộ sưu tập của bảo tàng được phân loại theo chất liệu như dệt, kim loại, gỗ, giấy, gốm, da, sừng, đất, kính… được sưu tầm từ những năm 1970. Mỗi hiện vật đều có những câu chuyện về những trải nghiệm trong giai đoạn lịch sử.
Ấn tượng đầu tiên khi đặt chân đến bảo tàng là bức tượng mang tên “Mẹ Việt Nam”, được thiết kế bởi nghệ sĩ Nguyễn Phú Cường, hiện diện trang nghiêm ngay ở sảnh ra vào. Bức tượng miêu tả hình ảnh người phụ nữ đang đỡ người con trai của mình trên vai. Bàn tay phải giống như đang đẩy những khó khăn, nguy hiểm xuống chân mình để che chắn và bảo vệ con mình.
Tầng thứ hai của bảo tàng là nơi trưng bày những hiện vật từng gắn liền với cuộc sống người phụ nữ Việt Nam như công cụ làm việc, đồ trang sức… Một số hiện vật có niên đại từ thời trống đồng Đông Sơn. Xen vào đó là các hiện vật được lưu lại trong chiến tranh. Những bức ảnh thể hiện cảnh giam cầm, thẩm vấn của kẻ địch sẽ khiến bất cứ ai xem cũng cảm nhận được sự kiên cường, bất khuất của người phụ nữ Việt.
Tầng thứ 3 chính là những ghi chép, hiện vật của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong suốt 81 năm hoạt động của mình.
Tầng thứ 4 là nơi giới thiệu những loại trang phục của người phụ nữ Việt Nam trong suốt chặng đường dài lịch sử, bên cạnh đó là thông tin về 54 dân tộc anh em trên cả nước.
Nhà thờ Lớn Hà Nội
Nhà thờ Lớn Hà Nội là một công trình kiến trúc được xây dựng vào thế kỷ XIX. Tọa lạc tại số 40 Nhà Chung, Hàng Trống, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic trung cổ châu Âu, làm theo mẫu của Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời. Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ Lớn là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi. Nhà thờ có chiều dài 64,5 m, chiều rộng 20,5 m và hai tháp chuông cao 31,5 m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.
Đây là một trong những trung tâm của hoạt động Công giáo tại Hà Nội. Ngày thường, nhà thờ có 2 thánh lễ, chủ nhật, nhà thờ có 7 thánh lễ. Ngày 19/3 hàng năm, nhà thờ Lớn Hà Nội tổ chức lễ rước thánh Giesu.
Kết luận
Nhìn chung, khi nhắc tới Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng thì không thể không nhắc tới Hồ Hoàn Kiếm. Đây là một biểu tượng thiêng liêng, mang đậm dấu ấn thời gian, gắn với quá trình xây dựng và phát triển thủ đô của nước nhà. Có thể nói rằng, ai đã từng đến nơi đây mà chưa ghé thăm Hồ Hoàn Kiếm thì coi như chưa từng đến Hà Nội. Bỏ lỡ Hồ Hoàn Kiếm cũng chính là bỏ lỡ một phần văn hóa và đời sống của người dân thủ đô – 1 trong những địa điểm nổi tiếng tại Việt Nam.
